نقش شبکه های اجتماعی مجازی در قابلیت های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی

مقدمه: استقبال گسترده دانشجویان از شبکه های اجتماعی مجازی، فرصت بی نظیری را برای پیگیری تأثیرات کاربست این رسانه بر قابلیت های تحصیلی آنان فراهم آورده است. از این رو تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش شبکه های اجتماعی مجازی بر قابلیت های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی انجام گرفت.مواد و روش ها: روش پژوهش از نظر راهبرد اصلی، کمی، از نظر راه کار اجرایی، میدانی و از نظر تکنیک تحلیلی، توصیفی- پس رویدادی بود. جامعه آماری را دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی، شهید بهشتی و محقق اردبیلی در سال تحصیلی 1393-1392، با حجم تقریبی 20000 نفر تشکیل می داد. روش نمونه گیری از نوع تصادفی ساده بود. حجم نمونه با توجه به مدل کرجسی- مورگان و با در نظر گرفتن خطای 05/0 =α، نزدیک به 377 نفر در نظر گرفته شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه شبکه های اجتماعی مجازی (با پایایی 66/0 =α)، پرسشنامه قابلیت های پژوهشی در قالب هشت مؤلفه (با پایایی 97/0 =α) استفاده شد. روایی ابزار با نظر اساتید راهنما تأیید گردید و داده ها با استفاده از نرم افزار آماریspss نسخه 20 و آزمون آنالیز واریانس چندمتغیره تجزیه و تحلیل شد.نتایج: تأثیر جداگانه کاربست شبکه های مجازی بر قابلیت پژوهشی و مؤلفه های توانایی انتخاب موضوع و تبیین مسئله، جستجوی تحت وب، تبحر در نگارش علمی، اجرای پژوهش و گردآوری داده ها، توانایی طبقه بندی و تحلیل، توانایی تدوین و تفسیر نتایج و گزارش آن معنی دار است و بر توانایی فیش برداری و اخلاق پژوهشی معنی دار نیست. هم چنین تأثیر جنسیت بر مؤلفه انتخاب موضوع و تبیین مسئله و تبحر در نگارش علمی معنی دار و بر سایر مؤلفه ها معنی دار نیست. در نهایت تأثیر تعامل بین کاربست شبکه های مجازی و جنسیت بر هیچ یک از قابلیت های پژوهشی معنی دار نیست.نتیجه گیری: شبکه های اجتماعی با اتکا به ظرفیت فرامتنی خود در ارتباط هایی که شکل داده اند باعث تفاوت هایی در سطح قابلیت های پژوهشی دانشجویان کاربر شبکه های مجازی در مقایسه با سایرین شده اند. بنابراین آموزش و فرهنگ سازی و نظارت کارشناسانه و مستمر بر فضای این شبکه ها و برنامه ریزی برای آینده می تواند پیشنهادی اساسی برای سیاست گذاران و دست اندرکاران حوزه مجازی باشد.